Sinds september 2024 biedt de Open Universiteit als enige universiteit in Nederland een eigen Rechtswinkel aan in het centrum van Heerlen. Rechtenstudenten verlenen hier gratis sociaaljuridische bijstand aan kwetsbare burgers en mensen met een minimuminkomen. In de eerste zes maanden zijn 190 juridische zaken ingediend, met name op het gebied van huur- en consumentenrecht.
Grote behoefte aan juridische hulp
Vanaf de opening bleek de vraag naar rechtshulp groot. Natasja Montulet, hoofd praktijkonderwijs en Externe Samenwerking Rechtspraktijk, zag een snelle toeloop: “In het begin was er twijfel of de doelgroep ons zou weten te vinden, gezien het wantrouwen richting officiële instanties. Maar de Rechtswinkel werd direct druk bezocht. We voorzien in een grote behoefte aan tweedelijns rechtshulp.”
De Rechtswinkel werkt samen met instanties zoals het UWV, de straatadvocaat, het Jongerenloket en het Juridisch Loket. Vooral het aantal huurgeschillen valt op. Montulet: “Veel cliënten hebben te maken met achterstallig onderhoud en gebrekkige communicatie met verhuurders. Onze studenten bieden juridische ondersteuning en helpen cliënten bij het verkrijgen van hun rechten.”
Unieke praktijkervaring voor studenten
De Rechtswinkel Heerlen is een vast onderdeel van het curriculum. Studenten kunnen tijdens hun bachelor- of masterstudie de minor Rechtswinkel volgen. In deze minor combineren ze theorie met praktijk: na een voorbereidende cursus gaan ze onder begeleiding van ervaren beroepskrachten aan de slag met echte zaken.
Student Abdel M’Barki ervaart dit als een waardevolle aanvulling op zijn studie: “In de praktijk leer je juridische theorie pas echt toepassen. Door intakegesprekken te voeren en juridische stukken op te stellen, ontwikkel je essentiële vaardigheden. Zo schrijven we goed onderbouwde brieven aan verhuurders, die vaak tot onderhandelingen en oplossingen leiden.”
Bemiddeling en juridische procedures
Naast huur- en consumentenrecht ondersteunt de Rechtswinkel ook cliënten in strafrechtelijke kwesties. Momenteel loopt een zaak waarin geprobeerd wordt via het gerechtshof in Den Bosch vervolging af te dwingen voor zwaar lichamelijk letsel toegebracht aan een kind.
Daarnaast heeft de Rechtswinkel een signalerende functie. Het grote aantal huurklachten heeft geleid tot gesprekken met de gemeente Heerlen om misstanden bij verhuurders aan te pakken.
Groeiende betrokkenheid en samenwerking
De eerste lichting studenten heeft de minor succesvol afgerond. Negen van hen blijven als vrijwilliger betrokken. Ondertussen is een nieuwe groep gestart en wordt samenwerking gezocht met Zuyd Hogeschool, zodat nog meer studenten praktijkervaring kunnen opdoen.
De Rechtswinkel Heerlen maakt deel uit van een breed sociaaljuridisch netwerk, met samenwerkingspartners als het Juridisch Loket, Slachtofferhulp Nederland, Alcander, Huis van het Recht en sociale advocaten. Ook de gemeente Heerlen, Provincie Limburg, Universiteit Maastricht en rechtsbijstandsverzekeraar ARAG zijn betrokken.
Montulet benadrukt de maatschappelijke impact: “We slaan een brug tussen academisch onderwijs en de praktijk. Onze studenten helpen niet alleen burgers, maar ontwikkelen ook vaardigheden die hen in hun toekomstige carrière van pas zullen komen.”
