“Alle schades, groot en klein, kunnen nu worden gemeld”: startsein om mijnbouwschade te melden

Op Nationale Mijnwerkersdag, 4 december, gaf minister Hermans (Klimaat en Groene Groei) het officiële startsein voor I3ML, het Instituut Milieu, Mens, Mijnbouw Limburg. Met de komst van dit instituut kunnen inwoners van het voormalige mijnbouwgebied in Limburg voortaan mogelijke mijnbouwschade melden. Vanaf 22 december start I3ML met de behandeling van de eerste meldingen.

Tijdens de bijeenkomst in Heerlen wordt het nieuwe I3ML-gebouw officieel in gebruik genomen. Naast de ceremonie vonden gesprekken plaats met oud-mijnwerkers, bewoners en vertegenwoordigers van gemeenten en provincie. Ook was er muziek geprogrammeerd.

Toegankelijkere afhandeling van schades

Volgens I3ML betekent de nieuwe aanpak een belangrijke verbetering ten opzichte van het oude systeem. “Iedere huiseigenaar die in het schadegebied komt, kan nu de beurt nemen om eventuele schade te melden. Het gaat om kleine schade(s) en grotere schade(s),” laat de organisatie weten. Voorheen konden bewoners alleen terecht bij het Calamiteitenfonds Mijnwaterschade, dat vooral was ingericht op ernstige en schrijnende gevallen. “Alle schades (groot en klein) kunnen nu gemeld gaan worden bij I3ML,” aldus I3ML. Kleine schadegevallen worden na beoordeling direct opgepakt, terwijl grotere hersteloperaties vanaf september 2026 starten.

Onafhankelijke en transparante beoordeling

De beoordeling van meldingen is ondergebracht bij de landelijke Commissie Mijnbouwschade. “Het proces loopt via de onafhankelijke Commissie Mijnbouwschade. Binnen deze commissie is een aparte kamer ingericht voor Limburg,” bevestigt I3ML. De schadeopnames worden uitgevoerd door onafhankelijke bedrijven. De commissie adviseert de minister, die de definitieve beslissing neemt. Daarnaast wordt de commissie jaarlijks geëvalueerd en worden deze rapportages openbaar gemaakt en gedeeld met de Tweede Kamer.

Verwachtingen en gefaseerde start

Over het aantal verwachte meldingen is nog veel onzekerheid. “Het is heel moeilijk om een verwachting te geven. Het eerste jaar zal de schadeafhandeling nog niet op volle snelheid kunnen draaien,” stelt I3ML. Er wordt gestart met een groep van 300 adressen, waarna de openstelling per postcodegebied volgt. Deze gefaseerde aanpak moet voorkomen dat het systeem vastloopt.
“I3ML is ingericht om circa 2800 meldingen per jaar af te handelen,” aldus de organisatie, met de kanttekening dat dit aantal in het eerste jaar waarschijnlijk niet wordt gehaald vanwege de opstartfase en mogelijke kinderziekten.

Inbreng van regio en oud-mijnwerkers

Bij de inrichting van het nieuwe instituut is nadrukkelijk geluisterd naar de regio. “De schadeafhandeling is opgezet in nauw overleg met de regio (provincie en gemeenten),” meldt I3ML. Uit gesprekken en onderzoeken onder bewoners, waaronder oud-mijnwerkers, bleek een duidelijke wens voor laagdrempelige ondersteuning. “Uit de wensen van de bewoners kwam naar voren dat zij graag een fysiek loket willen en ook gebruik willen maken van steunpunten in de gemeente. Men wilde ook graag een nieuwsbrief ontvangen. Hiervoor hebben we ook gezorgd.”

Met de start van I3ML hoopt de overheid een structurele en toegankelijke oplossing te bieden voor de afhandeling van mijnbouwschade in Zuid-Limburg.