Luister live
Op 17 september is het 80 jaar geleden dat Heerlen werd bevrijd. Ter ere van deze historische gebeurtenis heeft de gemeente Heerlen een bijzonder straatnamenplan ontwikkeld, waarmee vijftien nieuwe straatnamen worden toegekend aan personen en gebeurtenissen die nauw verbonden zijn met het verzet en de bevrijding tijdens de Tweede Wereldoorlog. Het straatnamenpakket is niet alleen een eerbetoon aan de moedige verzetsstrijders, maar ook een blijvende herinnering aan de slachtoffers van het nazisme en de offers die zijn gebracht voor de vrijheid.
Lokale slachtoffers van het fascisme
Met drie vernoemingen worden alle lokale slachtoffers van het fascisme geëerd en herdacht. Het gaat om het Alte Mutter Steinbachpad bij de Brunssummerheide, het Hendlichpad nabij de Welterlaan, en het Henriëtte Neterpad buiten Benzenrade. Het Alte Mutter Steinbachpad eert de matriarch van een prominente Heerlense Sinti-familie, waarvan verschillende leden door de nazi’s werden vermoord. Het Hendlichpad eert de nagedachtenis van het joodse gezin Hendlich, dat op de Coriovallumstraat woonde. Moeder Sure en vader Chil Fischer, voorganger van de joodse gemeenschap in Heerlen, werden net als hun 5 kinderen om het leven gebracht. Het Henriëtte Neterpad eert een joods meisje dat in Benzenrade onderdook, verraden werd en op 6 september 1944 in Auschwitz werd vermoord. Het pad ligt langs de weilanden waar Henriëtte ooit speelde en op loopafstand van de kapel van Benzenrade, waar ze ook herdacht wordt.
April/Mei Staking 1943
De stakingen van april-mei 1943 behoren tot de allergrootste Nederlandse verzetsdaden tijdens de Tweede Wereldoorlog. Naar schatting namen zo’n 500.000 mensen deel aan deze golf van verzet, waarin de Zuid-Limburgse Mijnwerkersstaking een hoofdrol speelde. Via heldhaftige telefonistes sloeg de verzetsvonk over vanuit de machinefabriek van Stork in Hengelo naar het kantoor van de Oranje Nassau I en de Staatsmijn Maurits. Op 30 april en 1 mei was de staking in de mijnbedrijven nagenoeg compleet. Honderden mijnwerkers werden gearresteerd, en 3 werden op 2 mei 1943 geëxecuteerd. Met nieuwe straatnamen wordt niet alleen de staking, maar ook de dappere telefonistes die vanuit elders in het land hielpen mijnwerkers te mobiliseren en de 3 vermoorde stakers geëerd. Naar de telefonistes Gré Hekket en Femy Efftink worden paden vernoemd bij het ON 1-terrein, en naar de stakers Meinardus Tempelaars, Rienier Savelsberg, en Servatius Toussaint paden in Heerlerheide en Hoensbroek.
Verzetsvrouwen
Naast Gré Hekket en Femy Efftink worden ook twee heldhaftige Heerlense verzetsvrouwen geëerd met straatnamen. Het gaat om voedvrouw Antje Bensen-Offermans en onderwijzeres Riek Okhuijzen. Antje Bensen hielp onder andere bij het transport van neergeschoten geallieerde piloten, hielp onderduikers, en voorzag het verzet van informatie over de bezetter. Voor haar verzetswerk ontving ze na de oorlog onderscheidingen van generaal Eisenhower, het Koninklijk Huis en de paus. Riek Okhuijzen was koerierster in het verzet, en hielp zo bij het verspreiden van illegale kranten en hulpmiddelen voor het verzet. Na de oorlog werd ze geridderd en was ze lange tijd een geliefd schoolhoofd in Welten.
Bevrijding
Tot slot worden ter gelegenheid van 80 jaar bevrijding ook geallieerde eenheden die een sleutelrol bij de bevrijding van Heerlen speelden geëerd. Het gaat om het 119th Infantry Regiment, 30 Infantry Division, bekend als “Old Hickory”, dat op 17 september 1944 Heerlerbaan en het centrum van Heerlen bevrijdde, en om het 743rd Tank Battalion, dat op dezelfde dag Welten, Benzenrade en Bekkerveld bevrijdde. Beide paden komen te liggen in Heerlerbaan. Op 16 september wordt het straatnaambord van de Old Hickory symbolisch in ontvangst genomen door Kenneth Thayer, een veteraan van diezelfde eenheid.
Wethouder Casper Gelderblom: “Deze straatnamen herinneren ons eraan dat vrijheid niet vanzelfsprekend is, zeker niet in een tijd waar extremistisch nationalisme, discriminatie en antisemitisme weer opkomen. Het in leven houden van de verhalen uit de oorlog is juist daarom essentieel. Deze straatnamen verbinden ons met het verleden, en laten zien dat verzet en solidariteit ook vandaag de dag ongelooflijk belangrijk zijn. Met deze nieuwe straatnamen eren we niet alleen de getroffenen en helden van onze stad, maar we geven ook betekenis aan de plekken waar ze zich bevinden. Deze namen zijn een tastbare herinnering aan de moed en het doorzettingsvermogen van degenen die bijdroegen aan onze bevrijding.”
Onthullingen
Het komende jaar worden alle nieuwe straatnamen op gepaste wijze publiekelijk onthuld. Dit wordt gedaan in samenwerking met betrokkenen en eventuele nabestaanden. De gemeente zal in aanloop naar de onthullingen contact zoeken, maar betrokkenen en nabestaanden zijn ook van harte welkom uit eigen beweging contact te zoeken en eventueel suggesties te doen voor de inrichting van de onthullingen.
