Luister live
In 2023 gaf 67 procent van de bevolking van 12 jaar of ouder aan op internet informatie gezien of gelezen te hebben die volgens hen niet waar was, of waarbij ze twijfelden aan de waarheid ervan. In 2021 was dit 63 procent. Dit blijkt uit het onderzoek ICT-gebruik van huishoudens en personen van het CBS, een onderzoek dat in alle EU-landen op dezelfde manier wordt uitgevoerd. In 2023 hebben ongeveer 6,5 duizend personen van 12 jaar of ouder aan deze enquête deelgenomen.
De EU wil graag weten hoeveel mensen op internet informatie zien die volgens hen niet waar is, en wat ze vervolgens doen met onjuiste online informatie. Dit is een onderdeel van de digitale vaardigheden van mensen. Ruim de helft van de 12-plussers zei op sociale media zulke berichten te hebben gezien of gelezen. Ongeveer een kwart gaf aan misleidende berichten op nieuwswebsites te hebben gezien.
18 – tot 35-jarigen zien meeste online informatie die mogelijk niet waar is
18- tot 35-jarigen zeiden tweeënhalf keer zo vaak als 75-plussers, online informatie te hebben gezien waarbij ze twijfelden of deze waar was. Dit nam toe ten opzichte van 2021 onder 12- tot 18-jarigen, en onder 65-plussers. Van mensen met een hbo- of universitaire opleiding zei 76 procent zulke berichten te hebben gezien, tegen 57 procent onder degenen die hooguit een vmbo-diploma hebben.
Meerderheid zegt online informatie te controleren
Van de mensen die hebben aangegeven informatie op internet te hebben gezien waarover ze twijfelden, zei 66 procent te hebben gecontroleerd of deze informatie waar was. Ruim 80 procent van hen gaf aan dit te doen door naar meer informatie te zoeken op andere nieuwswebsites of Wikipedia. De helft zei de bron te hebben gecontroleerd. Rond 30 procent gaf aan de informatie offline met anderen te hebben besproken, of offline naar meer informatie te hebben gezocht. Ruim 20 procent heeft de informatie niet gecontroleerd omdat men vermoedde dat deze niet waar was.
Bijna helft Nederlanders checkt online informatie, hoogste in EU
In 2023 had Nederland van alle EU-27 landen het hoogste percentage inwoners (van 16 tot 75 jaar), dat op internet informatie gezien had die volgens hen niet waar was, of waarbij ze twijfelden aan de waarheid ervan (71 procent). In Finland zei 70 procent van de 16- tot 75-jarigen dit, in Roemenië was dit met 29 procent het laagst. Het EU-27 gemiddelde was 49 procent.
Ouderen en de digitale wereld
Voor veel ouderen blijft de digitale wereld een mysterie vol valkuilen en gevaren. De snelle technologische vooruitgang kan intimiderend zijn en het aanpassen aan nieuwe apparaten en software kan overweldigend lijken. Dit kan leiden tot gevoelens van isolatie en frustratie bij ouderen, vooral omdat veel essentiële diensten en communicatiemiddelen tegenwoordig online plaatsvinden.
Vaak hebben ze beperkte ervaring met computers en smartphones, wat het moeilijk maakt om te navigeren door complexe interfaces en om te gaan met technische problemen. Bovendien zijn ze mogelijk niet op de hoogte van de laatste beveiligingsmaatregelen en lopen ze daardoor een verhoogd risico om slachtoffer te worden van online oplichting en fraude. En dit hangt weer samen met het punt dat ouderen niet altijd informatie op waarheid (kunnen) controleren.
Bibliotheken bieden hulp
Gelukkig zijn er bronnen beschikbaar om ouderen te helpen bij het navigeren door de digitale wereld. Lokale bibliotheken, zoals de HuB in Kerkrade, bieden vaak computertrainingen en hulp aan. Deze sessies kunnen helpen bij het opbouwen van basisvaardigheden zoals e-mailen, internetten en online veiligheid.
