Het aantal discriminatiemeldingen in Nederland is in 2024 opnieuw aanzienlijk gestegen, zo blijkt uit de jaarrapportage 'Discriminatiecijfers in 2024'. Dit rapport werd afgelopen week aangeboden aan minister David van Weel van Justitie en Veiligheid, evenals aan minister Judith Uitermark van Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties. Het aantal meldingen bij de politie steeg met 600 ten opzichte van 2023, wat neerkomt op een stijging van 7 procent. Het aantal meldingen bij het landelijk meldpunt Discriminatie.nl verdubbelde zelfs ten opzichte van het jaar ervoor.
Verdubbeling van meldingen bij Discriminatie.nl
In totaal werden er in 2024 maar liefst 14.796 meldingen geregistreerd bij Discriminatie.nl, het landelijke meldpunt voor antidiscriminatievoorzieningen. Dit is meer dan het dubbele aantal van 2023. Van de meldingen betrof een groot aantal (5200) zogenoemde massameldingen over mogelijk discriminerende uitlatingen van politici, opiniemakers en werkgevers. De toename van meldingen wordt deels toegeschreven aan de groeiende bekendheid van het meldpunt, dat vorig jaar centraal werd gepositioneerd voor het melden van discriminatie.
Beperkingen in de registratie van discriminatie-incidenten
Hoewel de cijfers wijzen op een significante stijging, geven de cijfers slechts een deel van het verhaal weer. Onderzoek van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) uit 2024 laat zien dat slechts een op de tien mensen die discriminatie ervaren, het incident daadwerkelijk meldt. Slechts 3 procent van de slachtoffers meldt zich bij de politie, terwijl 1 procent zich wendt tot een antidiscriminatievoorziening. Dit geeft aan dat het aantal geregistreerde meldingen slechts een klein percentage is van de werkelijke omvang van discriminatie in Nederland.
Verruwing in de maatschappij en de rol van meldpunten
Frank Smilda, sectorhoofd van de politie-eenheid Noord-Nederland, stelt dat de stijging van het aantal meldingen kan worden toegeschreven aan de verruwing in de maatschappij en het gedrag van sommige politici. Hij merkt op dat de omgangsvormen in de Tweede Kamer een weerslag hebben op de samenleving, waardoor discriminatie vaker naar voren komt. De verbeterde toegankelijkheid van meldpunten zoals Discriminatie.nl speelt hierbij ook een rol. De centralisatie van meldingen maakt het voor burgers makkelijker om zowel de politie als de antidiscriminatievoorzieningen te bereiken.
Politie zet zich in tegen discriminatie
Het aantal discriminatie-incidenten dat door de politie werd geregistreerd, steeg in 2024 met 623 gevallen, tot een totaal van 9613 incidenten. Dit markeert een voortdurende stijging sinds 2018. De politie blijft discriminatie actief aanpakken en heeft haar Expertisecentrum Aanpak Discriminatie Politie (ECAD-P) verder uitgebreid om de strijd tegen discriminatie te intensiveren. Het centrum werkt samen met antidiscriminatievoorzieningen en andere partners om discriminatieincidenten effectief af te handelen.
Peter Holla, politiechef van de Eenheid Amsterdam en portefeuillehouder van ECAD-P, benadrukt het belang van goede registratie en het nauwkeurig onderzoeken van discriminatie-incidenten. "Het is belangrijk dat we goed doorvragen en kijken naar wat er achter incidenten schuilgaat," aldus Holla.
Discriminatie op basis van herkomst blijft het vaakst gemeld
De meeste meldingen bij zowel de politie als Discriminatie.nl hebben betrekking op discriminatie op basis van herkomst, wat goed is voor respectievelijk 46 procent en 45 procent van de meldingen. Discriminatie op basis van seksuele geaardheid komt in 29 procent van de gevallen voor, terwijl 9 procent van de meldingen betrekking heeft op antisemitisme. Daarnaast worden er bij Discriminatie.nl meldingen gedaan over gronden die niet wettelijk beschermd zijn, zoals uiterlijk, kleding of vaccinatiekeuzes.
Toename van meldingen bij andere instanties
Naast de politie en Discriminatie.nl melden ook andere instanties een toename van meldingen. Zo is het aantal meldingen bij Meld.Online Discriminatie gestegen van 483 naar 718, een stijging van 49 procent. Dit kan deels het gevolg zijn van een grotere bekendheid van het online meldpunt. Ook het aantal verzoeken om oordelen bij het College voor de Rechten van de Mens steeg van 581 naar 621, en bij de Nationale Ombudsman nam het aantal meldingen toe naar 311.
Conclusie en verder onderzoek
De stijging van het aantal discriminatiemeldingen roept vragen op over de daadwerkelijke omvang van discriminatie in Nederland en de effectiviteit van bestaande maatregelen. Gelijktijdig met de discriminatiecijfers is het rapport 'Strafbare Discriminatie in Beeld 2024' gepubliceerd door het Openbaar Ministerie, dat inzicht biedt in de discriminatiefeiten die bij het OM zijn geregistreerd. Dit rapport is beschikbaar op de website van het OM.
De voortdurende stijging van meldingen benadrukt de noodzaak om discriminatie blijvend aan te pakken, zowel door meldpunten als door de politie en andere instanties die zich inzetten voor een rechtvaardige en veilige samenleving.
