De overlast door de eikenprocessierups in Zuid-Limburg neemt sinds 2023 duidelijk af. Dit blijkt uit meerjarige metingen en monitoring binnen de regio. Gemeenten in Zuid-Limburg kiezen er daarom in 2025 voor om de bestrijding van de rups te beperken tot specifieke risicolocaties, zoals winkelcentra, scholen en sport- en recreatiecomplexen. Op overige locaties wordt de situatie nauwlettend gevolgd.
De eikenprocessierups veroorzaakt sinds 2003 overlast in de regio, met name door de brandharen die gezondheidsklachten kunnen veroorzaken bij mens en dier. In totaal werken 14 Zuid-Limburgse gemeenten samen in het project ‘Samenwerkende gemeenten Zuid-Limburg beheersing Eikenprocessierups’, gecoördineerd door de gemeente Sittard-Geleen. Deze samenwerking heeft als doel om de overlast terug te dringen en eenduidige voorlichting te geven aan professionals en burgers.
Langdurige monitoring en Europees onderzoek
Al meer dan vijftien jaar wordt in Zuid-Limburg systematisch onderzoek gedaan naar de ontwikkeling van de eikenprocessierups. In de winter worden eipakketten verzameld en in de zomer worden volwassen vlinders gelokt met feromoonvallen. Op vijftien vaste meetlocaties wordt de populatieontwikkeling bijgehouden.
Daarnaast neemt de regio deel aan het Europese LIFE-project Eikenprocessierups, waarin grensoverschrijdend wordt onderzocht hoe de overlast het best beheerst kan worden. Ook uit dit onderzoek blijkt een daling van het aantal rupsen.
Gerichte aanpak met minimaal ecologisch effect
Voor de bestrijding wordt gebruikgemaakt van een bacteriepreparaat op basis van Bacillus thuringiensis var. aizawai. Dit middel is specifiek gericht op de rupsen en werkt niet systemisch. Het wordt op het blad van zomereiken en wintereiken gespoten en is onschadelijk voor mensen en dieren. De werking treedt enkele dagen na toediening op, wanneer de rupsen stoppen met vreten en uiteindelijk sterven.
Hoewel het middel veilig is, wordt uit voorzorg afgeraden te spuiten in gebieden waar beschermde vlindersoorten voorkomen. Naast deze aanpak zijn er ook nestkasten voor natuurlijke vijanden, zoals mezen, geplaatst en waarschuwingsborden geplaatst bij bekende risicogebieden.
Samenwerking bevordert kennisdeling
Het regionale samenwerkingsverband zorgt voor afstemming van beleid, coördinatie van bestrijdingsmaatregelen en uitwisseling van kennis tussen gemeenten. Hierdoor kunnen de aangesloten gemeenten sneller en effectiever optreden. Inmiddels wordt binnen dit netwerk ook samengewerkt aan de aanpak van andere invasieve soorten, zoals de Aziatische duizendknoop.
De gecontroleerde en preventieve aanpak van de eikenprocessierups is daarmee een voorbeeld van hoe regionale samenwerking en wetenschappelijke onderbouwing kunnen bijdragen aan een veilige en gezonde leefomgeving.
