Luister live
Het woon- en leefklimaat in Heerlen is uit balans. Er is veel woonoverlast in vooral kwetsbare buurten, en de schaarste aan betaalbare, kwalitatief goede woningen in de stad wordt verergerd door huisjesmelkers die panden kopen en splitsen voor de huisvesting van veelal zeer korte duur. Met een robuust beleidspakket wil de gemeente Heerlen het tij keren, en het lokale woonklimaat verbeteren. Zo bevat het pakket maatregelen als een draagkrachtstoets, die huisvestingsinitiatieven voor kwetsbare doelgroepen in beginsel alleen mogelijk maakt als de leefbaarheid en draagkracht in een buurt bovengemiddeld is. Andere delen van het pakket zijn een vergunningsplicht voor verhuurders, duidelijke woonkwaliteitseisen, een meldpunt voor huurproblematiek, en opkoopbescherming om huisjesmelkers tegen te gaan. Als de gemeenteraad het beleid in december goedkeurt, worden de maatregelen vanaf januari 2024 in de praktijk gebracht.
Duidelijke standaard
Heerlen introduceert duidelijke woonkwaliteitseisen voor alle woningen en doelgroepen van Heerlen. Denk aan minimale vloeroppervlakten en een maximum aantal personen per wooneenheid. Op basis van het Rapport Roemer wordt daarnaast een Heerlense Basis Norm voor huisvesting van arbeidsmigranten ingevoerd. Ook wordt er een keurmerk voor hoogwaardige kamerverhuur ontwikkeld. Hierin worden die woonaspecten benoemd die niet juridisch afdwingbaar zijn maar wel maatschappelijk zeer wenselijk met het oog op een goed woon- en leefklimaat.
Heerlen is vastberaden om de woningmarkt toegankelijk en leefbaar te maken voor al haar inwoners. Wethouder Gelderblom verklaart: “Met heldere woonkwaliteitseisen maken we duidelijk wat we in Heerlen wel, en vooral ook niét acceptabel vinden. Zo doen we de deur dicht voor onwenselijke wooninitiatieven, maar maken we ook duidelijk wat voor initiatieven we wél graag willen.”
Spreiding
Nieuwe huisvesting van kwetsbare doelgroepen vindt plaats met een eerlijke spreiding over Heerlen, waarbij rekening wordt gehouden met de draagkracht van buurten en wijken. In gebieden waar de leefbaarheid al bovengemiddeld onder druk staat, is deze huisvesting niet langer mogelijk. “Het is niet eerlijk dat kwetsbare doelgroepen veelal worden gehuisvest in buurten waar de leefbaarheid al onder druk staat. Dit patroon, dat al decennia voortduurt, willen we doorbreken in Heerlen. Dat doen we door in te zetten op eerlijke spreiding over de stad. Dat is goed voor de stad als geheel, ook voor kwetsbare doelgroepen zelf.”
De gewijzigde huisvestingsverordening maakt het mogelijk om woningen toe te wijzen op basis van lokale binding aan de stad en regio, en in de nabije toekomst voorrang te verlenen aan cruciale beroepen (verplegend personeel, onderwijzend personeel en politiefunctionarissen).
In het verlengde van het Heerlense beleidspakket wordt deze spreidingsaanpak nagestreefd op regionaal niveau. De gemeente Heerlen is hierover in gesprek met onder andere de Parkstadgemeenten.
Aanpak van overlastgevende panden
Met de invoering van een verhuurvergunning worden verhuurders verplicht te voldoen aan specifieke kwaliteitseisen. Hiermee krijgt Heerlen een belangrijk nieuw instrument om slechte verhuurders structureel aan te pakken. Het gaat hierbij bijvoorbeeld om een vermenging van arbeidscontract en huurcontract, wurgcontracten, of te hoge servicekosten. De mogelijkheden om effectief in te grijpen wanneer we dit soort misstanden bij controles zien, nemen toe. Via deelname aan het in te stellen centraal meldpunt Huurteam Zuid-Limburg, willen we ook signalen van huurders opvangen.
Opkoopbescherming en doelgroepenverordening
In het lagere prijssegment worden koopwoningen vaak opgekocht door investeerders, veelal voor verhuur aan aandachtsgroepen. Dit versterkt de schaarste aan betaalbare, kwalitatief goede woningen voor allerlei groepen, van starters tot gezinnen tot ouderen. Om dit tegen te gaan, introduceert Heerlen in een aantal wijken waar veel woningen worden opgekocht worden een opkoopbescherming. Wie een woning met een WOZ-waarde van minimaal € 300.000,- koopt, moet er in deze wijken in principe zelf gaan wonen. Kopen voor kinderen of naaste familie blijft uiteraard wel toegestaan. Hierdoor wordt het opkopen van woningen louter voor winstbejag door middel van verhuur ontmoedigd, met als doel het behoud van betaalbare woningen voor starters en andere woningzoekenden.
“Het is maatschappelijk onverdedigbaar dat bijvoorbeeld starters die hier een leven op willen bouwen geen woning kunnen vinden, terwijl er door huisjesmelkers goud geldt wordt verdiend. Dat maakt het gat van bereikbare woningen steeds groter. Met de opkoopbescherming gaan we dit tegen”, stelt Casper Gelderblom, wethouder wonen. Om de positie van woningzoekenden in het segment sociale huur, koop en middenhuur op de woningmarkt te beschermen, stellen we ook een doelgroepenverordening in. Hierin is vastgelegd hoe lang een woning beschikbaar moet blijven voor deze doelgroep.
De gemeenteraad van Heerlen vergadert op 20 december over dit voorstel. Dan wordt er definitief besloten over deze maatregelen.
