Vijftien gemeenten uit heel Nederland gaan nauwer samenwerken om energiearmoede aan te pakken. Het zijn gemeenten waar dit probleem het hardst voelbaar is. Daarom hebben zij de ‘Stedenbond voor Energierechtvaardigheid’ opgericht en komen met een aantal concrete oproepen aan de landelijke politiek. Het is het begin van een breder, lokaal gedragen beweging om een eind te maken aan energiearmoede. De deelnemers dagen hiermee Den Haag uit om in gezamenlijkheid de bestrijding van energiearmoede te intensiveren.
De lancering van de Stedenbond ging gepaard met de ondertekening van een Manifest voor Energierechtvaardigheid. Ondertekenaars van het eerste uur zijn wethouders van de gemeenten Heerlen, Amsterdam, Middelburg, Groningen, Apeldoorn, Eindhoven, Utrecht, Leeuwarden, Tilburg, Kerkrade, Landgraaf, Brunssum, Beekdaelen, Voerendaal en Simpelveld. De komende tijd zullen meer gemeenten aansluiten.
De Stedenbond is een van de concrete resultaten van het Nationaal Symposium Energierechtvaardigheid dat woensdag 3 september in Heerlen werd gehouden. Het symposium is een initiatief van Stadsregio Parkstad en het Nationaal Klimaat Platform (NKP). Het borduurt voort het recente NKP-rapport Bestaanszekerheid in Buurten. Op het symposium bogen bestuurders, onderzoekers, zorgprofessionals en maatschappelijke organisaties zich over deze problematiek. Kees Vendrik, voorzitter van het Nationaal Klimaat Platform:
“Verduurzaming van slechte woningen kan de leefbaarheid in 200 wijken en dorpen verbeteren. Zo vergroot je de bestaanszekerheid en maak je de transitie rechtvaardiger. Dit lukt alleen met een gezamenlijke en langjarige aanpak.”
De nieuwe Stedenbond voor Energierechtvaardigheid roept de landelijke politiek op tot een sociale energietransitie, met concrete voorstellen om energiearmoede uit te bannen. Eén van de kernpunten: stel een nationaal, meetbaar doel zodat binnen vijf jaar niemand meer in een woning met energielabel D of slechter hoeft te wonen. Ook pleiten de gemeenten ervoor de binnenkort aflopende salderingsregeling te vervangen voor een alternatief: een Collectief Energiedividend waarmee ook huurders en starters meeprofiteren van de opbrengst van duurzame energie.
Daarnaast pleit de Stedenbond voor een actieve rol van zorgverzekeraars om te helpen slechte ongezonde woningen te verduurzamen. Wethouder Casper Gelderblom Heerlen: “In gemeenten als de onze voelen we dagelijks wat energiearmoede betekent: gezinnen die moeten kiezen tussen koken of stoken, en woningen die ongezond zijn om in te leven. Juist daarom willen we hier in Heerlen vooropgaan en samen met andere steden laten zien dat het anders kan. Met de Stedenbond bouwen we aan een beweging die vanuit de praktijk Den Haag oproept tot moedige keuzes voor energierechtvaardigheid.”
Het symposium bracht naast de Stedenbond drie nieuwe initiatieven onder de aandacht. TNO kondigde de intentie aan in 2026 een Nationaal Observatorium Energiearmoede op te richten, dat structureel inzicht gaat bieden in de omvang en gevolgen van energiearmoede. In kwetsbare wijken binnen het Nationaal Programma Leefbaarheid en Veiligheid zoals Heerlen-Noord wordt een nieuwe aanpak verkend waarbij huisartsen en zorgprofessionals bewoners koppelen aan verduurzamingsprojecten, om gezondheidsproblemen door tocht, kou en vocht terug te dringen. En het Rijk verkent de totstandkoming van een nieuwe City Deal Energiearmoede en Gezondheid, een meerjarig samenwerkingsprogramma van Rijk, gemeenten en maatschappelijke partners om vernieuwende oplossingen te ontwikkelen en op te schalen.
Wethouder Freed Janssen Landgraaf, namens Stadsregio Parkstad Limburg “In onze regio Parkstad wonen 256.000 mensen. Teveel mensen wonen in ongezonde huizen. Deze mensen moeten ook gehoord worden. Ook in Den Haag. Ze mogen er op rekenen dat wij voor ze zullen opkomen.”
Bron: Persbericht Stadsregio Parkstad Limburg
