In het Gemeenschapshuis Heksenberg wordt op zaterdag 3 en zondag 4 mei de aangrijpende theatermonoloog Lieve Settela opgevoerd. In deze solovoorstelling verweeft actrice en theatermaker Alisa Cuuna haar persoonlijke verhaal met dat van Settela Steinbach, het negenjarige Sinti-meisje uit Buchten dat tijdens de Tweede Wereldoorlog werd gedeporteerd naar Auschwitz en daar om het leven kwam. De voorstelling geeft een stem aan een vaak onderbelicht hoofdstuk uit de Nederlandse oorlogsgeschiedenis: de vervolging van Sinti en Roma.
Lieve Settela is opgebouwd als een fictieve briefwisseling tussen Cuuna en Settela. De voorstelling toont Cuuna’s persoonlijke zoektocht naar haar Roma-identiteit, en hoe zij opgroeit in een samenleving waarin vooroordelen jegens Sinti en Roma nog steeds bestaan. De tragiek van Settela’s leven en dood wordt op indringende wijze verbonden met hedendaagse vormen van uitsluiting. De voorstelling wordt muzikaal ondersteund door saxofoniste Sanne Landvreugd, wat zorgt voor een poëtische ondertoon bij het aangrijpende verhaal.
Het beeld van Settela Steinbach, terwijl zij met haar hoofd uit een treinwagon kijkt in Kamp Westerbork, is iconisch geworden. Lange tijd werd gedacht dat het meisje een Joodse was. Pas jaren later werd haar identiteit als Sinti-kind vastgesteld. Haar naam werd daarmee symbool voor ‘de Vergeten Holocaust’ – de deportatie en moord op duizenden Sinti en Roma door de nazi’s.
Vervolging van Sinti en Roma in de Tweede Wereldoorlog
Tijdens de Tweede Wereldoorlog werden naar schatting 500.000 Sinti en Roma in Europa slachtoffer van het nazi-regime. Net als Joden werden zij systematisch vervolgd, opgepakt en gedeporteerd naar concentratiekampen als Auschwitz-Birkenau. Daar vielen zij ten prooi aan dwangarbeid, medische experimenten en massamoord. In Nederland werden circa 245 Sinti en Roma op 19 mei 1944 in één razzia opgepakt en via Kamp Westerbork op transport gesteld naar Auschwitz. Slechts een handvol overleefde. Tot ver na de oorlog werd hun lot nauwelijks erkend in officiële geschiedschrijving en herdenking.
Wethouder Jordy Clemens (cultuur, Heerlen) noemt de voorstelling "buitengewoon belangrijk", juist omdat deze rond 4 mei in Heksenberg plaatsvindt, waar Settela opgroeide. “Nooit meer, dat betekent ook nú. Alisa maakt dat aangrijpend duidelijk. Het is een prachtige voorstelling rond deze twee Sinti/Roma-meisjes.”
Lieve Settela is te zien op zaterdag 3 mei om 20:30 uur en zondag 4 mei om 14:00 uur in het Gemeenschapshuis Heksenberg in Heerlen. De zaal is telkens een half uur voor aanvang geopend. De toegang is op basis van een vrije gave. De voorstelling wordt mede mogelijk gemaakt door de Gemeente Heerlen en het Erfgoedjaar 2025.
